Nicel ve Nitel Araştırmaların Mantığı

Nitel ve nicel araştırmaların bazı özellikleri karşılaştırmada betimleme yararlı olacaktır. Nicel araştırmalarda araştırmacının araştırılan kişilerle iletişimi sınırlıdır. Nicel araştırmaya ilişkin bazı desenlerde araştırılan kişi ya da objelerle doğrudan etkileşim kurulmamakta, dolaylı bir ilişki söz konusu olmaktadır. Nitel araştırmalarda ise katılımcı gözlem metodu araştırmanın temeli olduğunda sürekli bir etkileşimi gerektirmektedir. Nitel araştırmalarda araştırılan kişilerle bir ilişki içine girme durumu mevcuttur. Nicel araştırmacılar, sosyal dünyayı araştırma sırasında kendilerini dışarıdan bakan olarak görmekte, nitel araştırmacılar ise araştırılan konunun daha iyi anlaşılabilmesi için konuya mümkün olduğunca içeriden bakan olarak yaklaşmaktadırlar. Nicel araştırmada başlangıç noktası, kuramlar ve kavramlar bulunmakta; bunların test edilmesi temele alınmaktadır. Nitel araştırmada ise bu durum geçerli değildir. Nicel araştırma yapılandırılmış bir yaklaşım içerisinde olup disipline bir sistem eğilimi göstermektedir. Bu eğilim hem survey hem de deneysel yöntemlerde görülmektedir. Nitel araştırma ise yarı yapılandırılmış ya da yapılandırılmamış bir yaklaşım içindedir ve daha açık ve esnek bir eğilim göstermektedir. Nicel araştırmada genelleme eğilimi mevcut iken nitel araştırmada böyle bir durum söz konusu değildir. Nicel araştırma sosyal gerçeğin statik olduğunu varsaymakta ve bu statik durum içinde sosyal yaşamdaki değişmenin rolü ve etkisini kontrol edememe durumu ortaya çıkmaktadır ve değişimi inceleyebilmek için sürece bakma zorunluluğu gerekmektedir. Nitel araştırmada ise sosyal gerçeğin dinamik olduğu ve bunu daha iyi anlayabilmek için sosyal yaşamdaki sürecin de incelenmesi gerektiği savunulmaktadır.

Araştırma tür ve yaklaşımlarını birbirinden ayıran nedenlerden biri de araştırmaya yükledikleri işlevdir. Bir başka ifadeyle araştırma işleminin amaçlarındaki farklılıklar, farklı araştırma yaklaşımlarını beraberinde getirmiştir. Araştırmaların nicel ve nitel olarak ayrılmasının önemli nedenlerinden biri de araştırmaya yükledikleri bu işlev ya da amaç farklılıklarıdır. Nicel araştırmalar daha çok açıklama maçına odaklanmış bir nitelik taşır. Bu nedenle daha çok ne ve niçin sorusuna cevap aradığı söylenebilir. Bunun temelinde dayanak olarak aldığı mekanik dünya düşüncesi yatmaktadır. Çünkü bu düşünce, olay ya da durumlar arasında bir nedensellik ilişkisinin bulunduğunu, bilim ve araştırmanın görevinin ise bu ilişkileri belirlemek olduğunu savunmaktadır. Nicel araştırmalar olay ya da durumların niçin ortaya çıktığını, diğer olay ya da durumlarda ne düzeyde etkilendiğini nesnel olarak belirleyerek teorilerde yer alan genellemelerin doğruluğunu test etme ya da yeni gemlemelere ulaşma amacını güder. Nicel araştırmalarda amaçlar hipotezlerle yani denencelerle ya da soru cümleleriyle ifade edilebilmektedir. Hipotez cümleleri, nicel araştırma mantığına daha uygun düşmektedir. Çünkü nicel araştırmalar tümdengelim düşünme yolunu benimser. Nitel araştırmalar, bazı insan fenomenlerini tanımlamaya ve yorumlamaya çalışmakta; bireysel ya da toplumsal problemleri anlamada çoklu perspektifler sunmayı amaçlamaktadır.

Nicel ve nitel araştırma basamakları birbiri ile benzerlik gösterebilmektedir. Fakat aralarında yöntemsel anlamda farklılıklar mevcuttur.