Toplumsal Değişme ve Eğitim

Bütün toplumlar hareketli ve sürekli bir değişim halindedir. Toplumsal davranışlar, yapılar, kurumlar, kurallar kısaca toplumu oluşturan bütün unsurlar sürekli bir değişim içerisindedir. Pek tabii ki bu değişim süreci her alanda ve her zaman hız bakımından aynı değildir. Örneğin teknoloji konusunda değişmeye oldukça açık olan bir toplum örf ve adet konusunda değişmeye aynı derecede açık olmayabilir ve değişme aynı hızda gerçekleşmeyebilir.

Toplumsal değişme, toplumsal yapıyla birlikte onu oluşturan ilişkiler bütünlüğünün ve toplumsal kuramların değişime uğraması şeklinde tanımlanabilir. Toplumsal değişmenin sebebi olarak, gelişen bilim ve teknoloji, ekonomi ve de ideoloji gösterilebilir.

Toplumsal değişme ile eğitim oldukça yakından ilişkili iki kavramdır. Zira yukarıda toplumsal değişmenin sebebi olarak ifade edilen unsurlar aynı zamanda eğitim ile de ilişkilidir. Toplumun bir kurumu olarak eğitim hem toplumsal değişmenin kaynağı hem de toplumsal değişmeden etkilenen bir unsurdur. Bu bağlamda toplumsal değişme ve eğitim arasındaki ilişkinin karşılıklı olduğunu söylemek daha doğru olacaktır. Eğitim, genellikle toplumsal değişmeye sebep olmakla birlikte bazen toplumsal değişme neticesinde ortaya çıkan durum eğitim ile bireylere ulaştırılmaktadır. Örneğin ülkemizde cumhuriyetin ilk yıllarında yapılan inkılaplar toplumsal değişim sonucu ortaya çıkan yapının eğitim ile bireylere ulaştırılması şeklinde gerçekleşmiştir. Sonuç olarak, oldukça karmaşık olan bu süreçte bazen eğitim toplumsal yapıyı değişmeye zorlamakta, bazen de toplumda meydana gelen değişmeler eğitim o değişime ayak uydurmaya zorlamaktadır.

Ancak eğitim yine de toplumsal değişmeye karşı sorumluluğu olan bir kurumdur. Bu sorumluluğu yerine getirebilmek için eğitim, yeni bilgiler üretir, bu bilgileri yayar, değerleri geliştirir, demokrasiyi geliştirir ve yayar, toplumsal gelişme sürecinde topluma yardımcı olur.

Sosyal değişme adı ile de anılan toplumsal değişme pek çoklarına göre eğitimin temel işlevlerinden birisidir. Ulaşım ve iletişim araçlarında meydana gelen hızlı gelişmeler neticesinde toplumlar arasında da hızlı bir etkileşim süreci cereyan etmeye başlamıştır. Bu süreç, beraberinde hızlı bir toplumsal değişimi de getirmektedir. Bu bağlamda eğitime önemli görevler düşmektedir. Bu görevlerden başlıcaları; değişimi aktarmak, değişime uyumu sağlamak ve değişimin gerçekleştirilmesidir.