Akarsuların Aşındırma Şekilleri (KPSS Konu Anlatımı)

Herkese iyi günler dileriz. Bu yazımızda sizlere coğrafyada akarsuların aşındırma şekilleri nelerdir onu anlatacağız.

Bir yatak içinde ve eğim doğrultusunda hareket eden bütün sulara akarsu adı verilir. Akarsular konusu özellikle kpss, üniversite sınavları vb. sınavlarda coğrafya bölümünde sıkça çıkabiliyor. Bu bakımdan iyi bilinmesi gerekmektedir. Şimdi sizlere akarsuların aşındırma şekilleri nelerdir onları paylaşalım.

Akarsuların Aşındırma Şekilleri Nelerdir?

Akarsuların 7 tane aşındırma şekli vardır. Bunlar kısaca aşağıdaki gibidir.

1-) Denge Profili:

• Türkiye akarsuları denge profiline ulaşamamıştır. Bu durumun sebebi Türkiye’nin ortalama yükseltisinin fazla ve tektonizmanın etkin olmasıdır.

2-) Menderes:

• Yatak eğiminin azaldığı yerlerde akarsular menderesler çizerek (yani büklümler yaparak) akarlar. Örneğin, Ege Bölgesi’ndeki akarsular ile delta ovası oluşturan akarsular denize döküldükleri yerde menderesler oluştururlar.

3-) Peribacası:

• Volkanik tüflerin olduğu arazilerde oluşan şekillere peribacası adı verilir. Yüzeyin bitki örtüsünden yoksun olması ve rüzgar aşındırması da oluşumda etkilidir. Türkiye’de Nevşehir ilinde peribacaları çok yaygın bulunmaktadır. Bu durumun turizme katkısı oldukça büyüktür.

4-) Plato:

• Akarsular tarafından derince yarılmış etrafına göre yüksekte kalan geniş düzlüklere plato denir.

5-) Dev Kazanı:

• Akarsuların şelaleler yaparak aktığı yerlerde şelaleler altında suyun aşındırma kuvveti ile oluşan çukurlara (oyuklara) dev kazanı denir.

6-) Kırgıbayır:

• Bitki örtüsünden mahrum olan eğimli yamaçlarda selinti suları tarafından arazinin yarılmasıyla oluşan yer şekilleridir.

7-) Peneplen:

• Tektonizmanın aktif olmadığı yerlerde akarsuyun araziyi hafif engebeli hale getirmesiyle oluşan yer şekline peneplen adı verilir. Diğer bir ismi “Yontukdüz” ‘dür.

İyi çalışmalar ve KPSS sınavında başarılar dileriz.