Biyoloji – Hormon Nedir? Hormonlar Hakkında Kısa Bilgi

Çok hücreli organizmalarda doku ve organların büyümesi, farklılaşması ve metabolizmanın düzenlenmesinde görev alan organik moleküllere hormon denir.

Hayvansal organizmalar, metabolik işlevlerini düzenlemek amacıyla hem hormonal sistemlerini hem de sinir sistemlerini kullanır. Bitki doku ve organlarında da tohumun çimlenmesi, kök ve gövdenin büyümesi, yaprağın oluşumu, çiçeklenme, meyvenin oluşumu ve olgunlaşması gibi olayları düzenleyen hormonlar vardır. Bitkiler metabolik işlevlerini düzenlerken hormonal sistemlerini de kullanır.

Hayvansal ve bitkisel hormonlar arasında bazı yönlerden farklılık ve benzerlikler vardır. Örneğin hayvansal hormonlar protein ya da steroit (lipit) yapıda olabilir. Bazı hayvansal ve bitkisel hormonlar üretildikleri kısımlardan farklı doku ve organlarda etkisini gösterir. Örneğin hayvansal organizmalarda böbrek üstü bezi tarafından sentezlenen adrenalin hormonu, kan yoluyla kalbe (hedef organa) taşındıktan sonra etkisini gösterir. Bitkilerde de stomaların kapatılması için kök tarafından sentezlenen absisik asit (ABA) adlı hormonun iletim demetleri ile yapraklara taşınması gerekir. Bazı hayvansal hormonlar da hangi organda üretilirse o organın işlevini düzenler. Örneğin mide dokusu tarafından üretilen gastrin hormonu midenin bazı fonksiyonlarının düzenlenmesinden sorumludur. Benzer şekilde bitkilerde meyve olgunlaşmasından sorumlu olan etilen hormonu da meyvelerde sentezlenir ve burada fonksiyon gösterir.

Hormonların bir diğer önemli özelliği de canlı dokularında çok az miktarda bulunmasına rağmen kendilerine özgü etkilerini gösterebilmesidir. Ayrıca dokulardaki hormon miktarında meydana gelen çok küçük bir değişim bile metabolizmayı olumsuz yönde etkiler. Hormonların normalden daha az ya da daha çok sentezlenmesi ve salgılanması bazı hastalıklara neden olabilir. Örneğin büyüme çağındaki bir çocukta büyüme hormonu az salgılanırsa cücelik, fazla salgılanırsa devlik denilen hastalığa neden olabilir.

Kaynak = 9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı