Ahmet Hamdi Tanpınar – Beş Şehir Kısaca Kitap Özeti

Kitabın Adı : Beş Şehir

Yazarı : Ahmet Hamdi Tanpınar

Kitabın Konusu

Beş Şehir’in konusu hayatımızda kaybettiğimiz şeylerin arkasından duyulan üzüntü sonucunda beslediğimiz iştiyaktır.

Ahmet Hamdi Tanpınar önemli denemeleri arasında yerini alan bu kitapta beş tane şehir anlatılmaktadır. Bu şehirler Ankara, Erzurum, Konya, Bursa ve İstanbul‘dur.

Kitabın Özeti

Ankara

Beş şehir’in ilki  Ankara ile başlar.  Kitapta Orta Asya’nın bir iç kale vazifesi gördüğünü ve  tarihin büyük düğümlerinin çözülmesinde yardımcı olduğunu belirtir.  Eski dönemler boyunca uğramış olduğu istilalar, yangınlar, yağmalamalardan dolayı geçmiş zamanda pek az eserinin kaldığını belirtir.  Hacı Bayramı Ankara ovasına baktığında düşünür. Bu ovanın onun döneminde imece ile işlenen ince hatıraları hatırlar.  Ankara Kalesi’nden Alaaddin Keykubat’ın hikayesi ile bahseder. Ankara için Evliya Çelebi’nin şehri kalesi bir tarih Paşa Sarayı merkez medreselerini nasıl tahsil ettiğini yazdıklarını inanarak okuduğunu yazarın yapmış olduğu gezilerde onunla karşılaşmış hissiyatı yarattığını belirtir. Bu şehir, İstiklal mücadelenin izlerini taşır. Ankara Kalesi’nin tekrar vurgulayarak bitirir.

Erzurum

Erzurum ikinci Şehir olarak ele alınır. Üç defa yazar, ayrı yollardan gidildiğini belirtir. Balkan Harbinin ilkinde sonlara doğru çocuk denilecek yaşta olduğunu anlatıp Kerem’den Yunus’tan okuduğu beyitlerle  anneannesinin masalları ve onun hayal dünyasına yarattığı tesirlerden bahseder.

Erzurumlu başkalaşmış olarak on yıl sonra geldiğinde bulur. Kuyumcu, bakırcı, lüks araçlar, senede bir dünya malının girip çıktığı anlar, ambarlar bulutunun hakim olduğu kalabalıklarla karşılaştığını söyler. Katliamlar, çeşit çeşit felaketler, ne yazık ki Erzurum olmadığına denir. Birinci Dünya Savaşı’nda geçirdiği tecrübenin üzerinden sonra en acısı da memleketinin hiçbir yerinde rastlanmayan özellikleri dikkat çeker. Nüfusu altmış binden sekiz bine inmiştir.Bu yıkılan şehirde ölümün zaferine rağmen yine de gençliğim evlendiğini çocukların doğduğunu baba ocaklarının küstüğünü ve cirit ve bar oynandığını görür. Her şeye rağmen hayatın Zafer’i olduğunu görür.

Konya

3. şehir olarak Konya anlatılır. Burada kısaca Mevlana ve Konya’nın bozkırlığı anlatılır.

Bursa

4. şehir olarak Bursa ele alınır. Evliya Çelebi’nin Bursa’dan bahsetmesi konu alınır.

İstanbul

Ve son olarak 5. şehir olarak da İstanbul ili anlatılmaktadır. İstanbul’un surları, camileri, minareleri ve diğer yapıları konu alınır.