Spinine Göre ve Yapısına Göre Parçacıklar Konu Anlatımı

Herkese iyi günler dileriz. Bu yazımızda sizlere Fizik dersinde yer alan parçacıklar ile ilgili ders notları paylaşacağız ve parçacıklar kaça ayrılır onu anlatacağız. Spinine ve yapısına göre parçacıkların konu anlatımına aşağıdan ulaşabilirsiniz. İyi çalışmalar dileriz.

Bilim adamları tarafından parçacık hızlandırıcılarda yüksek hızlara ulaşan taneciklerin çarpıştırılması deneyleri sonucunda elektron, foton ve birkaç parçacığın dışındaki parçacıkların kuark adı verilen daha küçük parçacıklardan oluştuğu keşfedilmiştir. Spin, bir parçacığın sahip olduğu iç açısal momentumuna denir. Parçacık hızlandırıcılarda keşfedilen parçacıkları yapısına ve spinine göre sınıflandırabiliriz. Bir parçacık, spinine göre bir grupta yer alırken yapısına göre başka bir grupta yer alabilir.

Parçacıklar, spinine göre ve yapısına göre 2 kısma ayrılır. Spinine göre parçacıklar ise bozon ve fermiyon olarak 2’ye ayrılırken, yapısına göre parçacıklar hadron ve lepton olarak 2 alanda incelenir. Bunlardan hadron ise baryon ve mezon olarak yine 2’ye ayrılmaktadır. Şimdi bunların konu anlatımlarını sizlere aktaralım.

Parçacıklar

Spinine Göre Parçacıklar

1-) Bozonlar

Tam sayılı spini olan parçacıklardır. Bilinen en belirgin özelliği, birden fazla bozonun hep beraber aynı durumda bulunabilmesidir. Bozonların en bilinen örneği fotonlardır. Bunun dışında mezonlar ile arabulucular denilen, parçacıklar arasındaki etkileşimleri sağlayan parçacıklar bozonlara örnek olarak verilebilir.

2-) Fermiyonlar

Tam sayı olmayan spine sahip parçacıklardır. Bilinen en belirgin özelliği, birden fazla fermiyonun beraber aynı durumda bulunamamasıdır. Örneğin, bir atomda bulunan elektron sayısı arttıkça elektronlar daha dış katmanlarda bulunmaya başlar. Fermiyonlara örnek olarak baryonlar ve leptonlar verilebilir.

Yapısına Göre Parçacıklar

1-) Hadronlar

Çekirdek kuvveti aracılığı ile etkileşen parçacıklara hadronlar denir. Mezonlar ve baryonlar olarak iki sınıfa ayrılır. Hadronlar, temel parçacık değildir, kuarklardan oluşur.

Mezonlar: Yapılarında 2 kuark bulunur. Kararsız yapıdadır. Varlıkları, aşağıdaki resimde yer alan Japon fizikçi Hideki Yukawa tarafından öngörüldü. Kütlesi, elektronun kütlesi ile protonun kütlesi arasında olması gerektiğinden parçacığa (Yunanca “orta” anlamında, “meso”dan) mezon adı verildi. Mezonların tamamı sıfır veya tam sayı (0 veya 1) spinlidir. Pionların tümü (π⁺, π^–, ve π⁰) 0 spinlidir. Mezonlar bozunduğunda elektron, pozitron, nötrino ve foton meydana gelir. Kütleleri 139 MeV/c² ile 9,460 GeV/c² aralığında değişir.

Baryonlar: Yapılarında 3 kuark bulunur. Kararlı yapıdadır. Kütleleri, proton kütlesine eşit ya da daha büyüktür. Baryon, Yunanca ağır anlamındadır. Spinleri mutlaka kesirli değerler alır (1/2, 3/2). Proton ve nötron baryondur. Proton dışındaki tüm baryonlar bozunduğunda proton meydana gelir.

2-) Leptonlar

Lepton ismi, Yunanca küçük veya hafif anlamına gelen “leptos” sözcüğünden türetilmiştir. Çekirdek ile etkileşmez. Leptonlar, 1/2 spinli temel parçacıklardır. Bilim insanları, günümüzde altı çeşit lepton olduğuna inanmaktadırlar. Bunlar, elektron (e^–), müon (μ^–), tau (τ^–) ve her birine eşlik eden bir nötrinodur. Nötrinoların kütlesi küçük ama sıfırdan farklıdır.

Şimdi yapısına göre parçacıkların bazı özelliklerini aşağıdaki tabloda paylaşalım.

Umarız yararlı olur. Tekrardan iyi dersler dileriz teşekkürler.