Yahya Kemal Beyatlı – Eğil Dağlar Kitabı Kısaca Özeti

Kitabın Adı : Eğil Dağlar

Yazarı : Yahya Kemal Beyatlı

Kitap Hakkında Bazı Bilgiler

Yahya Kemal’in kitabı olan Eğil Dağlar, asker türküsünün baş kelimelerini kitaba isim olmuştur. Bu eserinde Yahya Kemal İstiklal Harbi yıllarını ve Milli mücadele dönemini göz önüne sererek sosyal, siyasi ve kültür çerçevesinde değerlendirmelerde bulunur. Eğil Dağlar kitabı bölümlerden oluşmakta ve Mustafa Kemal Atatürk hakkında malumatlar içermektedir.

Kitabın Özeti

Eğil Dağlar’dan bazı bölümleri şu şekildedir :

Eğil dağlar eğil üstünden aşam:

Felaketin bin acısına mukabil bir hayrı da olmaz olur mu? Yunanlılar 1000 seneden beri Hudavendigar toprağına kök salmış olan Türklüğün köklerini koparmak için savaşırken o toprakların altında yatan ilk Türk beylerini, ilk İslam şehitlerini, ilk Osmanlı padişahlarını uyandırdılar. 2 sene evvel İzmir rıhtımında açtıkları facia devresinde bu millet umdukları gibi kanlar içinde boğulmadı. Tam aksine kanlar içinde tekrar dirildi, gözlerini açtı, yeni ve yepyeni bir hayat idrak etti. Ertuğrul Gazi’nin türbesini yıktıklarını duyanlar Küçük Asya’nın bütün dağlarından yavaş yavaş iniyor, Söğüt’e doğru ilerliyordu. Bu saat Hudavendigar toprağına doğru, bütün Anadolu’da öyle önüne geçilmez bir yürüyüş var; Teselya ovalarını inleten meşhur türkü bütün Anadolu vadilerinden gelmektedir. Türkü bu şekildedir:

Eğil dağlar eğil üstünden aşam
Yeni tâlim çıkmış varam alışam!

Ah bu türkü! 24 sene önce hangi şehirden, hangi köyden, hangi kulübeden birdenbire aksetti? Türkleri daima şen olan İzmir’den mi? Daima kahramanca olan Aydın’dan mı? Yoksa daima bağrı yanık olan Edirne’den mi? Nereden geliyor bu Türkü? Güftesini üslubu gibi bestesinin zevkinden de nereden çıktığı belli değil; her türkünün iklimi şivesinden az çok belli olur, bunun bilakis menşei (yani çıkış yeri) Rumeli midir? Anadolu mu anlaşılamıyor, o kadar millî bir Türkü ki!

24 yıl önceki ilk çıktığı zaman vatanın bütün sokaklarında, caddelerinde, mahallelerinde, Taselya’ya doğru redif taşıyan Anadolu ve Rumeli trenlerinde yalnız bu türkü işitiliyordu:

“Eğil dağlar eğil üstünden aşam
Yeni tâlim çıkmış varam alışam!”

O harbin askerleri(redifleri) bu türküyü söylerken geçtikleri bütün şehirlere baktılar. O şehirler İstanbul, Selanik, İzmir, Beyrut, Halep, Üsküp, Manastır’dır ve bunların kafeşantanlarında sabahlara kadar o Türkü’yü tekrar ettiler. Erzurum’dan Yanya’ya kadar, Alasonya’dan Dökeme Tepeleri’ne kadar her bölgede bu Türkü söyleniyordu.

“Eğil dağlar eğil üstünden aşam!”

Bu Türkü yeni Türk şiirinin ilk ve maatteessüf son güzel eseridir diyebiliriz. Çünkü ondan beri bu kadar şevkli, atılışlı, canlı mısralar söylenmemiştir. Üst kesimdeki insanların edebiyatı ya bir nazire gevelemesi, yahut da sıkıntı veren bir sinir iniltisi durumunda olurken alt kesimin insanları ve köylüler: “Eğil dağlar! Eğil!” tarzında ne kadar canlı-hareketli bir hayalle kıyam ediyorlardı, yeni talim çıktığını haber almış koşuyorlardı, yeni ve muntazam bir millet olmaya ne kadar şâyânı dikkat bir heves gösteriyorlardı.