Yükseltgenme Basamağı Nasıl Bulunur? (Örneklerle Anlatım)

Bir taneciğin (atom veya iyon) tek başına ya da bileşik içerisinde sahip olduğu yüke o taneciğin yükseltgenme basamağı denir. Bir taneciğin indirgendiğini ya da yükseltgendiğini yükseltgenme basamağındaki değişime bakarak anlayabiliriz. Şimdi yükseltgenme basamakları nasıl bulunur kurallarını maddeler halinde her farklı alternatif için paylaşalım.

Yükseltgenme basamakları aşağıdaki kurallara göre bulunmaktadır:

1) Element hâlindeki atom ya da moleküllerin yükseltgenme basamakları sıfırdır.

•  ve benzeri atomlar örnek verilebilir.

2) 1A grubu metalleri, bileşiklerinde daima +1 yükseltgenme basamağına sahiptir.

•  vb. elementleri örnek verilebilir.

3) 2A grubu elementleri, bileşiklerinde +2 yükseltgenme basamağına sahiptir.

•  vb. şeklindedir.

4) Hidrojen, ametallerle yaptığı bileşiklerde +1 yükseltgenme basamağına sahiptir.

•  gibi örnekler verilebilir.

5) Hidrojen, metallerle yaptığı hidrür bileşiklerinde -1 yükseltgenme basamağına sahiptir.

•  gibidir.

6) Oksijen, bileşiklerinde genellikle -2 yükseltgenme basamağına sahiptir.

•  şeklinde gördüğünüz gibi oksijen -2 değeri alır.

7) Oksijen, peroksit bileşiklerinde -1 yükseltgenme basamağına sahiptir.

•  vb.

8) Oksijen, flor ile yaptığı bileşikte +2 yükseltgenme basamağına sahiptir.

•  burada gördüğünüz gibi oksijen +2 değeri alır.

9) Flor, bütün bileşiklerinde -1 yükseltgenme basamağına sahiptir.

•  ve benzeri gibidir.

10) Bileşiklerde atomların yükseltgenme basamakları toplamı sıfıra, köklerde ise atomların yükseltgenme basamakları toplamı kökün yüküne eşittir.

•  şeklinde yükseltgenme basamakları değerleri hesaplanmaktadır.

Yükseltgenme basamakları bu 10 kural çerçevesinde hesaplanmaktadır. Artık sizin hesaplayacağınız hangi maddeye uygunsa ona bakarak soruları çözmeye çalışın. Ayrıca bazı element ve köklerin yükseltgenme basamaklarını da aşağıdaki tabloda paylaşalım.

Şimdi yükseltgenme basamakları ile ilgili birkaç örnek soru çözümü yapalım.

Yükseltgenme Basamakları Örnek Soru Çözümleri

Soru 1-)  kökündeki S(kükürt) atomunun yükseltgenme basamağı kaçtır?

Cevap 1-) Kökü oluşturan elementlerin yükseltgenme basamakları toplamı kökün yüküne eşittir. Haliyle denklemimizi aşağıya yazıyoruz.

==> (S) + 4 . (O) = -2

Oksijenin yükseltgenme basamağını (yani -2’yi), eşitlikteki yerine yazarız.

==> (S) + 4 . (-2) = -2

==> (S) – 8 = -2

==> S = +6 bulunur. Yani cevabımız 6 olmuş olur.

Soru 2-)  bileşiğinde N(azot) atomunun yükseltgenme basamağı kaçtır?

Cevap 2-) Bileşiklerde atomların yükseltgenme basamakları toplamı sıfıra eşittir. Yine aynı şekilde formülümüzü yazıyoruz.

==> (N) + 3 . (H) = 0

Hidrojenin yükseltgenme basamağı yani +1, eşitlikte yerine yazılır.

==> (N) + 3 . (+1) = 0

==> N = -3 bulunur. Yani cevabımız -3 çıkmış olur.

Herkese sınavlarda ve derslerde başarılar dileriz. Takıldığınız yerler olursa yorum bölümünden bizlere sorabilirsiniz. Teşekkürler.

Kaynak = MEB