Davranış şekillendirmede ödülün etkisi büyüktür. Ödülün etkili olabilmesi için ödülün etkili kullanılması gerekir. Yerinde zamanında amacına uygun ödül verilmelidir. Ödül verme kıstaslarını bilmeyen bir çok eğitimci çocuğu güdülemek yerine ödüle alıştırıp bütün eylemlerinde ödül beklentisi içinde olan bireyler yetiştirmektedir.
Çocuklara ödül verirken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
1-) Ödülün verilme amacının iyi açıklanması gerekir. Çocuk neden ödül aldığını bilmelidir. Bilmeli ki aynı davranışı tekrarlamaya istekli hale gelsin. Neyden dolayı ödül aldığını bilmeyen çocuklarda davranış değişikliği görülmez.
2-) Ödül çocuğun yaşına uygun olmalıdır. Ödülün çocuk nazarında anlamlı olması onun iç dünyasına hitap etmesi ile alakalıdır. 3-4 yaşında bir çocuğa ödül olarak hiç kullanamayacağı bir bilgisayar ve binemeyeceği bir bisiklet almanızın anlamı yoktur. Çocuk için anlamlı ve değerli olmalı ki davranışı tekrar etmeye güdülensin.
3-) Ödül çocuğun cinsiyetine uygun olmalıdır. Kız çocuğuna oyuncak araba erkek çocuğuna barbi bebek almak doğru değildir. Ödül çocuğun cinsiyeti ile uyumlu olmalıdır.
4-) Ödül davranış tekrarından hemen sonra verilmelidir. Sürenin uzaması davranışın pekişmesini güçlendirir. Güzel davranış akabinde verilen ödül çocukları güdüler. Dönem sonunda taktir alırsan sana bisiklet alacağım hedefindense bu matematik sınavında yüksek not alırsan “seni lunaparka götüreceğim” ödülü daha etkili olacaktır. Zaman aralığını uzun tutmak çocukların güdülenmişlik durumunu olumsuz etkiler.
5-) Ödülün değerli olması için zor hedeflerde verilmesi gerekir. Çok basit bir işlemde ödül alan çocuk her basit eylemde ödül beklentisi içine girecektir. Bir davranışı kazandırma aşamasında basitten karmaşığa doğru kazanımlar sonunda ödül yavaş yavaş verilir. Ödül verme sıklığı ve davranış sonrası verilme sıklığı değişken olarak ayarlanmalıdır.
6-) Ödül verirken adil olmak gerekir. Aynı davranışlara farklı ödüller vermek çocuklarda güvensizlik yaratacaktır. Hep aynı ödülleri vermekte ödüle alışmayı sağlar. Aynı ödülü almak için çocuk eylemi tekrar etmek istemeyebilir. Ödüller sürekli değişmeli ve eş değer ödüller olmalıdır. Basit kazanımlara yüksek ödül, yüksek kazanımlara basit ödül vermek doğru değildir. Ödül kazanımın zorluk düzeyine uygun biçimde ayarlanmalıdır.
Bu Yazıya Tepkin Ne Oldu ?