Kitabın Adı : Kutadgu Bilig’den Seçmeler
Yazarı : Yusuf Has Hacip
Kitap Konusu – Yazar Hakkında Bazı Bilgiler;
Yusuf Has Hacip, İslamiyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın önemli isimlerinden biridir. Balasagunlu olan şair aynı zamanda büyük bir düşünürdür. Kutadgu Bilig, 1069 – 1070 yılları arasında yazılarak dönemin hükümdarına ithaf edilmiştir. Aynı zamanda bu eser sayesinde Balasagunlu Yusuf’a ‘Has Haciplik’ unvanı verilmiştir.
Kutadgu Bilig, ilk nüshalarını Wilhelm Radloff tarafından 1871 yılında tercümesi yapılarak Uygur Türkçesi ile yazılmıştır. Devlet yönetimi ve anlayışı ile ilgili Türk – İslam felsefesinin dünya görüşü ve beşeri kavramlarına ışık tutmaktadır. Kutadgu Bilig, siyasetname özelliği taşımasının yanında mesnevi türünün ilk örnekleri arasında gösterilmektedir. 6645 beyitten oluşur ve eser ve yazarına yönelik önsöz ile 77 beyti kapsar.
Kitabın Özeti;
Temel olarak temsili ifadelerle kurgulanan eserde Kün Toğdı, akıl ve kanaat arasındaki ilişkileri adaleti temsil eder. Ay Toldı ise devleti temsil etmesiyle beraber Öğdülmüş akılı temsil eder. Öğdülmüş ve kanaat temsili Ogdurmuş arasında konuşmaları kapsar.
Kutadgu Bilig, tanışmaları konu edinmesinin yanı sıra bizlere giriş bölümünde siyasetnamenin önemli kahramanlarını anlatır. Kahramanlar arasındaki olayların kurgusuyla metne ilerleyen yazar, ana kahramanlarından Kün Toğdı, devletin temsilidir. Ayrıca bilge insanların yakınlığına ihtiyaç duyan ünlü bir beydir. Faziletli, kişiliği oturmuş Ay Toldı, Kün Toldi’nın hizmetine girmek amacıyla yollara revan olur. Küsemiş ise beye yakın olan bir isim olarak bu dileğini gerçekleştirmek ister. Fazileti ve bilgeliği ile Ay Toldı’nın huzuruna çıktığı ilk günden dikkatleri üzerine toplar.
Okurlarına Ay Toldı ve Kün Toğdı arasında adalet, insan olmak gibi yapılan konuşmalar insanların özellikleri açısından çok şey ifade eder.
Kutadgu Bilig’de Ay Toldı’nın ölümü üzerine yeni bir kahraman açığa çıkar. Bu kahraman Ay Toldı’nın oğludur. Öğdülmüş, Kün Toğdı’nın sağ kolu olur ve kısa sürede sarayda yükselir.
Kün Toğdı adaleti temsil etmenin yanı sıra Öğdülmüş de akılı ifade eder. Bu esnada ise Ogdurmuş açığa çıkar. Kendisini dünyadan çekmiş ve itikafa yönelmiş bir kişi olarak yerini alır. Dünya ve ahiret hayatı üzerine anlamlı mesajlar Ogdurmuş ve Kün Toğdı arasında geçen konuşmalarda olur.
Dünya ve ahiret hayatı üzerinde ağırlık kazan konuşmalar Ogdurmuş’un gelişme bölümünde sahneye girmesiyle olur. Bunun ardından Ogdurmuş’un ölümü ile sonuç bölümüne geçilir. Temel islam düşüncelerinin hayata bakışını özetleyen konuşmalar Ogdurmuş ile Öğdülmüş arasında geçer. Kutadgu Bilig son olarak Ogdurmuş’un ölümü ve Öğdürmüş ve Kün Toğdı’nın bu ölüme karşının üzüntülerini içeren satırlarla son bulur.
NOT = Bunlara ek olarak Kutadgu Bilig kitabında geçen tüm karakterlere ve temsil ettiklerine buradaki yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Bu Yazıya Tepkin Ne Oldu ?